Tuần trước, tòa án liên bang thuộc quận Đông của Pennsylvannia đã yêu cầu Sở Di trú và Nhập tịch (USCIS) chấp thuận Melvin Medina- công dân người Honduras,đã vào Mỹ mà không quan cửa khẩu an ninh kiểm tra vào ngày 9/10/1992 – Tình trạng bảo vệ tạm thời (TPS), “kiểm tra và chấp thuận” anh với mục đích thay đổi tình trạng cư trú. Hiện tại tòa án liên bang thứ ba đã từ chối diễn giải của chính phủ bởi việc bất cập không phù hợp với Luật Di trú và Nhập tịch, cho phép những người thụ hưởng Tình trạng bảo vệ tạm thời cư trú tại những vùng lãnh thổ mà luật có hiệu lực cũng như những ai kết hôn với công dân Mỹ được trở thành thường trú nhân hợp pháp (LPR).
Vì sao ban hành này quan trọng? Luật sư Patrick Taurel giải trình: Luật nói chung chỉ cho phép cá nhân đã được “kiểm tra và chấp thuận, hay áp giải” vào Mỹ bởi nhân viên di trú mới có thể xin tình trạng thường trú nhân hợp pháp tại Mỹ. (ví dụ những ai tránh trạm kiểm tra an ninh biên giới để vượt biên đến Mỹ) phải rời khỏi Mỹ để nộp hồ sơ giấy tờ xin thường trú nhân tại lãnh sự quán Mỹ ở quốc gia của họ.
Việc yêu cầu rời khỏi Mỹ, tạo ra những hình phạt nghiêm khắc có thể giữ di dân bất hợp pháp trở lại Mỹ từ vài tháng, năm, đến vài thập niên, và thậm chị là mãi mãi. Điều này khiến những đương sự hưởng TPS, có vợ/chồng là công dân Mỹ, sinh ra những bất cập, quan ngại và gây chia cách gia đình. Do việc giải trình luật này còn nhiều điểm không thỏa đáng, các viên chức di trú cho hay người được hường TPS không cần phải thông qua thủ tục “Kiểm tra và Chấp thuận”. Ông Medina tranh luận việc từ chối tại tòa án liên bang tại quận Eastern District of Pennsylvania, yêu cầu USCIS chấp thuận cho Melvin được hưởng tình trạng TPS “đã kiểm tra và chấp thuận” với mục đích thay đổi tình trạng cư trú.
Quốc hội Mỹ dự định để người hưởng TPS “được cân nhắc” và yêu cầu họ thông qua quy trình “kiểm tra và chấp thuận” để thay đổi tình trạng cư trú dựa trên nội dung trong TPS. Tòa án quận đã đồng ý và ủng hộ với ý kiến đưa ra trong tranh luận của ông Medina. Tòa án đã phân tích rất kỹ lưỡng điều khoản giải trình trong luật thay đổi tình trạng cũng như luật bảo vệ tình trạng tạm thời (TPS) và quyết định rằng không có bất cứ giải trình nào hợp lý hơn. Với quyết định như trên, điều này đã khước từ những phản biện lại tranh luật đưa ra bởi chính phủ. Và quyết định này được áp dụng với các quyết định tương tự ban hành năm ngoái bởi Tòa án rộng quyền thứ sáu và tòa án quận tại thành phố Seattle, Washington.
Việc ban hành điều luật này hiện đang trong tình trạng xem xét trước tòa án rộng quyền thứ chín. Và việc các tòa án tiếp tục công nhận chấp thuận tình trạng TPS như là “chấp thuận” vào Mỹ, nhân viên di trú cần phải xem xét lại việc giải trình của đạo luật.